To ταξινομημένο Αρχείο Ά. Μ. στη Βιβλιοθήκη του Παν/μίου Πατρών.
|
Eδώ φιλοξενούνται ενδιαφέρουσες,
κατά την κρίση του Ά. Μ., εικόνες, κείμενα, βίντεο κλπ. από το Αρχείο του. Η σελίδα ενημερώνεται σε τακτά διαστήματα με νέο υλικό. |
Το Αρχείο απόκειται στο Εργαστήριο Αρχειακών Τεκμηρίων και Τύπου (ΕΑΤΤ)
του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών.
του τμήματος Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών.
Ars Longa, Vita brevis
Οι παραπάνω φωτογραφίες σε μια απόσταση τριάντα χρόνων προδίδουν τη φυσική κατάσταση των πραγμάτων. Το φως της άμαθης νεότητας, η σκοτεινιά της ώριμης ηλικίας, η τρυφερότητα των παλιών ανθρώπων που σαρώθηκε οριστικά εμπρός στην επέλαση των βαρβάρων. Τι να γίνονται άραγε ο Παναγιώτης και η Αντιγόνη…
Τεκμήρια θεσμικής (και μη) παιδείας
(ή πώς τα φέρνει καμιά φορά η ζωή)
(ή πώς τα φέρνει καμιά φορά η ζωή)
1955-56: Για κάποιο λόγο στη δεύτερη δημοτικού έχουν έρθει από το Υπουργείο και τραβάνε μερικές φωτογραφίες. Η δασκάλα μετά από υπόδειξη του φωτογράφου έχει ζητήσει από τα παιδάκια να κάνουν ότι τάχα διαβάζουν κλπ. και, το κυριότερο, να μην κοιτάνε προς τον φακό. Ένα απείθαρχο αγοράκι όμως, στο πρώτο θρανίο (κόκκινο βέλος) δεν αντέχει να μην κοιτάξει. Αντίθετα ένα πειθαρχημένο παιδάκι (κόκκινο βέλος επίσης), στη δεύτερη σειρά, ούτε που σκέφτεται να σηκώσει το βλέμμα. Στην άλλη φωτ. το σκηνικό επαναλαμβάνεται αλλά τώρα παίρνουν θάρρος και μερικά ακόμα παιδάκια αφού η δασκάλα έχει γυρισμένη την πλάτη της.
Χρόνια μετά: 1965. Το Υπουργείο είχε θεσμοθετήσει έναν πανελλήνιο διαγωνισμό «μαθητικής πρωτοβουλίας» για τα γυμνάσια (σημερινά λύκεια). Έπαιρναν μέρος όλα τα σχολεία της χώρας. Κάθε σχολείο πρότεινε δύο εκπροσώπους και από αυτούς το Υπουργείο διάλεγε εκείνον που η πρότασή του παρουσίαζε περισσότερο ενδιαφέρον. Τον ένα εξέλεγαν οι μαθητές των δύο τελευταίων τάξεων με ψηφοφορία, τον άλλο η Διεύθυνση. Την πρόταση εκπονούσε ο ίδιος ο μαθητής· ήταν ένα λεπτομερές σχέδιο «ατομικής πρωτοβουλίας» του με κοινωφελές ενδιαφέρον και τη δυνατότητα να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε μέρος της Ελλάδος.
Το «απείθαρχο» αγόρι, τότε στην εβδόμη (σημερινή Β' Λυκείου) εκλέχτηκε από τους μαθητές των δύο τάξεων, ενώ ο πειθαρχημένος μαθητής που αναφέρθηκε παραπάνω επιλέχτηκε από τη Διεύθυνση, ως ο επιμελέστερος του σχολείου. Η πρόταση του «απείθαρχου» αφορούσε την ανάπτυξη του ιστορικού αγροτικού συνεταιρισμού στα Αμπελάκια και μερικές ιδέες για τη σύγχρονη αξιοποίηση αυτής της πολιτισμικής παρακαταθήκης. Το Υπουργείο, τελικά, διάλεξε τον «απείθαρχο» (τρίτη φωτ. ο τύπος παραλαμβάνει τη χορηγία για να προχωρήσει στην «πρωτοβουλία» του).
Υ. Γ. Το απείθαρχο παιδάκι είναι ο Ά. Μ. Το πειθαρχημένο (παρέμεινε το ίδιο και στο γυμνάσιο και στο παν/μιο: και μόνο στο άκουσμα μιας λατινικής λέξης συγκλονιζόταν λες κι έβλεπε γυμνό κορμί) είναι ο Μ. Π., σήμερα ομότιμος παν/κός καθηγητής Λατινικής φιλολογίας.
Χρόνια μετά: 1965. Το Υπουργείο είχε θεσμοθετήσει έναν πανελλήνιο διαγωνισμό «μαθητικής πρωτοβουλίας» για τα γυμνάσια (σημερινά λύκεια). Έπαιρναν μέρος όλα τα σχολεία της χώρας. Κάθε σχολείο πρότεινε δύο εκπροσώπους και από αυτούς το Υπουργείο διάλεγε εκείνον που η πρότασή του παρουσίαζε περισσότερο ενδιαφέρον. Τον ένα εξέλεγαν οι μαθητές των δύο τελευταίων τάξεων με ψηφοφορία, τον άλλο η Διεύθυνση. Την πρόταση εκπονούσε ο ίδιος ο μαθητής· ήταν ένα λεπτομερές σχέδιο «ατομικής πρωτοβουλίας» του με κοινωφελές ενδιαφέρον και τη δυνατότητα να εφαρμοστεί σε οποιοδήποτε μέρος της Ελλάδος.
Το «απείθαρχο» αγόρι, τότε στην εβδόμη (σημερινή Β' Λυκείου) εκλέχτηκε από τους μαθητές των δύο τάξεων, ενώ ο πειθαρχημένος μαθητής που αναφέρθηκε παραπάνω επιλέχτηκε από τη Διεύθυνση, ως ο επιμελέστερος του σχολείου. Η πρόταση του «απείθαρχου» αφορούσε την ανάπτυξη του ιστορικού αγροτικού συνεταιρισμού στα Αμπελάκια και μερικές ιδέες για τη σύγχρονη αξιοποίηση αυτής της πολιτισμικής παρακαταθήκης. Το Υπουργείο, τελικά, διάλεξε τον «απείθαρχο» (τρίτη φωτ. ο τύπος παραλαμβάνει τη χορηγία για να προχωρήσει στην «πρωτοβουλία» του).
Υ. Γ. Το απείθαρχο παιδάκι είναι ο Ά. Μ. Το πειθαρχημένο (παρέμεινε το ίδιο και στο γυμνάσιο και στο παν/μιο: και μόνο στο άκουσμα μιας λατινικής λέξης συγκλονιζόταν λες κι έβλεπε γυμνό κορμί) είναι ο Μ. Π., σήμερα ομότιμος παν/κός καθηγητής Λατινικής φιλολογίας.
|
Τα πρώτα ημερολόγια ανάμεσα στα 18 και τα 22 χρόνια
του Ά. Μ. (κυρίως σχεδιαστικά). |
Ημερολογιακά υλικά ζωής και μυθοπλασίας: 1978-1994
|
|
|
Φοτητικές σημειώσεις του Ά. Μ. (θεωρία της τέχνης)
Ημερολόγια Ά. Μ. 1992-2018
Κτερίσματα παρελθόντος χρόνου
Το πρώτο ημερολόγιο του Ά. Μ. Ακόμα στο Γυμνάσιο τότε (17-18-19 ετών). Έως και τα πρώτα χρόνια στο Παρίσι. Οι σελίδες έχουν σκιστεί πλην 4-5. Ποιος ξέρει γιατί. Ο Ά. Μ. δεν θυμάται πια ή δεν θέλει να θυμάται.
|
Ημερολόγια, σημειώσεις, σχέδια, ιδέες στον στρατό. «Μέσα στην απόλυτη μοναξιά και φρίκη και κούραση», σημειώνει ο ίδιος ο συγγραφέας
|
Ημερολόγια Ά. Μ.
Δύο ομολογίες με διαφορά είκοσι χρόνων.
(Το πρώτο τεκμήριο Οκτώβριος 1979. Το δεύτερο: Ιούνιος 2000.)
Δύο ομολογίες με διαφορά είκοσι χρόνων.
(Το πρώτο τεκμήριο Οκτώβριος 1979. Το δεύτερο: Ιούνιος 2000.)
|
|
Ημερολόγια Ά. Μ.
Δύο σελίδες γενεθλίων με διαφορά πολλών χρόνων.
Δύο σελίδες με διαφορετικά γεγονότα, προσωπικά, κοινωνικά.
Δύο σελίδες γενεθλίων με διαφορά πολλών χρόνων.
Δύο σελίδες με διαφορετικά γεγονότα, προσωπικά, κοινωνικά.
13.02.1995 Γενέθλια Ά. Μ..
|
12-13.02.2012. Γενέθλια Ά. Μ..
|
Οι πρώτες αναφορές μετά τον θάνατο του Τζόις
|
Ακόμα και σήμερα, στον 21ο αιώνα υπάρχουν Έλληνες (Έλληνες επαναλαμβάνω) που στο άκουσμα και μόνο του Ulysses ή του Τζόις, γράφουν μικροανοησίες για το βιβλίο και τον συγγραφέα. Όπως αντιλαμβάνομαι, το βασικό πρόβλημα αυτών των αναγνωστών δεν είναι ότι δεν μπορούν να διαβάσουν το τζοϊσικό έργο λόγω δυσκολιών, αλλά το ότι δεν μπορούν να διαβάσουν τίποτε που να αξίζει πραγματικά τον κόπο. Κουράζονται εύκολα, διαβάζουν εύκολα, γράφουν εύκολα, διασκεδάζουν εύκολα και, πολύ φοβάμαι, επιθυμούν εύκολα πράγματα. Οι πραγματικές απολαύσεις όμως στη ζωή κατακτώνται δύσκολα.
Με την ευκαιρία ιδού η κατάθεση δύο ανθρώπων συγχρόνων του Τζόις που ήξεραν να διαβάζουν. Ο Σεφέρης πρώτος, την Κυριακή στις 19 Γενάρη του σκληρού 1941, μια βδομάδα μετά τον θάνατο του Ιρλανδού, θα σημειώσει στο Ημερολόγιό του: «Θάνατος του James Joyce τις προάλλες. Όταν σκέπτομαι την αμαρτωλή εποχή της ενδιάμεσης ειρήνης, όταν κάνω τον ισολογισμό, δεν βλέπω να μένει τίποτε άλλο παρά ένα, δύο, τρία ονόματα σαν αυτόν, που συντηρήσανε κάτι πραγματικά πολύτιμο. Όλα τα άλλα σπόρος θανάτου» (Μέρες Δ’, Ίκαρος, 1986, σ. 10). Λίγους μήνες μετά, ένας άγνωστος στους πολλούς συμβολιστής ποιητής και καλλιεργημένος λόγιος, φίλος του Λαπαθιώτη, ο ευαίσθητος Μήτσος Παπανικολάου (1900-1943) θα γράψει στο ίδιο πνεύμα ένα σημείωμα στη Νέα Εστία (1η Απρίλη 1941, τ. ΙΕ’), αυτό που παραθέτουμε εδώ από το Αρχείο του Ά. Μ. |
Το ανά πάσαν στιγμήν…
|
|
Το σημειωματάριο όπου, μεταξύ των άλλων, ο Ά. Μ. κατέγραψε ιδέες, σκέψεις, σχέδια, καταστάσεις, διαλόγους κλπ. κατά τη συγγραφή του Πολ & Λόρα, ζωγραφική εκ του φυσικού. (Το βιβλιαράκι αυτό φέρει τον χαρακτηριστικό τίτλο: Το ανά πάσαν στιγμήν.) Στο δισέλιδο δεξιά καταγράφονται ευκρινώς μερικές από τις δοκιμές που οδήγησαν στον τελικό τίτλο του μυθιστορήματος.
Από το Αρχείο του Στρατή Τσίρκα
Δύο τεκμήρια από ένα άλλο, αυτό πολύ σπουδαίο Αρχείο, του Στρατή Τσίρκα, που φυλάγονται στο Αρχείο του Ά. Μ. Το πρώτο είναι το Ex libris του συγγραφέα, το δεύτερο είναι η πρώτη σελίδα από το μυθιστόρημα του Εντουάρ Ντιζαρντέν Les lauriers sont coupés· βιβλίο που, κατά την ομολογία του ίδιου του Τζόις, τον επηρέασε καταλυτικά στην τεχνική της συνειδησιακής ροής. Τον πρόλογο στην έκδοση που είχε ο Τσίρκας έχει γράψει ο Βαλερί Λαρμπό, ο λόγιος που μετέφρασε πρώτος το Ulysses στα γαλλικά.